Współpraca instytucji publicznych z organizacjami pacjentów to jeden z warunków właściwego planowania działań w systemie ochrony zdrowia. Zabezpieczenie potrzeb pacjentów powinno opierać się nie tylko na analizie danych epidemiologicznych, ale także na analizie opinii i spostrzeżeń osób korzystających z zasobów systemu ochrony zdrowia. Dlatego już po raz drugi w ramach projektu Akademia Rozwoju Organizacji Pacjentów PACJENCI.PRO został opracowany Raport dotyczący zaangażowania organizacji pacjentów w procesy kształtowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Oficjalna premiera miała miejsce podczas III Konferencji Międzynarodowej PACJENCI.PRO, która odbyła się 21 marca na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.
Większość (74%) badanych organizacji pacjentów podjęła współpracę z przynajmniej jedną z wymienionych w kwestionariuszu instytucji centralnych. Największa liczba ankietowanych biorących udział w badaniu zadeklarowała, że reprezentowane przez nich organizacje współpracowały w latach 2022-2023 z Ministerstwem Zdrowia – 55% (w poprzedniej edycji Raportu 34%) oraz z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta – 50% (w poprzedniej edycji 38%).
Warto zauważyć, że większość organizacji, które nie podjęły współpracy z daną instytucją centralną, nie wykluczała podjęcia współdziałania w przyszłości. W przypadku Ministerstwa Zdrowia taką chęć współdziałania zadeklarowało łącznie 68,4% reprezentantów organizacji, które w latach 2022-2023 takiej współpracy nie podjęły.
Zwracamy szczególną uwagę na poniższe dane płynące z Raportu, które pokazują, że współpraca na linii organizacje pacjentów urzędy centralne poprawia się, jednak wciąż mamy obszary do dalszej pracy:
- 42% przedstawicieli organizacji pacjentów uważa, że ich głos jest uwzględniany przez urzędy centralne w podobnym stopniu, jak w latach 2020-2021.
- 34% przedstawicieli organizacji pacjentów uważa, że ich głos nie jest wcale lub jest rzadko uwzględniany przez urzędy centralne (w latach 2020-2021 było to 48,9%).
- 26%, że ich głos jest brany pod uwagę w dużym lub bardzo dużym stopniu (21,3% w latach 2020-2021).
Przedstawiciele organizacji współpracujących z poszczególnymi instytucjami centralnymi na ogół dosyć pozytywnie oceniali jakość tej współpracy. Podobnie jak w poprzedniej edycji raportu najwyżej oceniane było współdziałanie z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta. Jako satysfakcjonujące lub bardzo satysfakcjonujące oceniło je 78% przedstawicieli organizacji. Również w przypadku Agencji Badań Medycznych równo połowa – 50% przedstawicieli organizacji podejmujących współpracę z tą instytucją – oceniło jej jakość jako satysfakcjonującą lub bardzo satysfakcjonującą. W przypadku pozostałych instytucji w ten sam sposób oceniło wspólne działania ponad 40% respondentów.
Przedstawiciele organizacji pacjentów odpowiadali również na pytania dotyczące barier we współpracy z instytucjami centralnymi. Podobnie jak w 2021, w latach 2022-2023 największy odsetek respondentów wskazał, że nie doświadcza żadnych barier we współpracy z biurem Rzecznika Praw Pacjenta (84% badanych). Z kolei największy odsetek organizacji doświadcza bariery przy współpracy z Ministerstwem Zdrowia (74%) oraz AOTMiT (61,1%). Najczęściej wymieniane bariery w przypadku Ministerstwa Zdrowia i AOTMiT to trudności w prowadzeniu dialogu z instytucją (np. brak odpowiedzi na korespondencję, brak możliwości spotkania). Najczęściej wymieniane inne formalno-prawne przeszkody w podejmowaniu współpracy przez organizacje pacjentów z instytucjami w latach 2022-2023 r. to: brak lub ograniczone zasoby czasowe ze strony organizacji, brak zaproszenia do udziału w konsultacjach społecznych, niejasne reguły współpracy pomiędzy administracją rządową, a organizacjami pozarządowymi. 31% przedstawicieli organizacji wskazywało również na brak poczucia sprawczości – nie widzi sensu angażowania się we współpracę z instytucjami państwowymi, ponieważ ich głos i tak nic nie zmieni.
Wyniki Raportu „Barometr zaangażowania organizacji pacjentów w procesy kształtowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce w latach 2022-2023” podczas III Międzynarodowej Konferencji PACJENCI.PRO zaprezentowali Anna Skoczylas-Ligocka, przedstawicielka organizacji pacjentów, doradca Akademii Rozwoju Organizacji Pacjentów PACJENCI.PRO oraz dr hab. n. med. i n. o zdr. Dominik Olejniczak, koordynator projektu PACJENCI.PRO ze strony Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Raport był punktem wyjścia do dyskusji reprezentantów urzędów centralnych oraz organizacji pacjentów w panelu pt. „2024 rokiem zmian w polskim systemie ochrony zdrowia? Oczekiwania pacjentów i ich organizacji w obszarze współpracy i dialogu z administracją publiczną”.
Relacja z III Międzynarodowej Konferencji PACJENCI.PRO dostępna jest tutaj.
Najnowsze komentarze